چرا آموزش فن بیان اهمیت دارد؟
دراین مقاله قصد داریم در مورد آموزش فن بیان و اهمیت آن صحبت کنیم و به این موضوع بپردازیم که آیا دارا بودن فن بیان موثر یک استعداد خدادای بشمار می رود که نصیب تعداد خاصی از افراد شده یا اینکه قابل آموزش و یادگیری بوده و همه افراد می توانند با آموزش صحیح و تمرین مناسب از مزایای این نعمت الهی(استعداد سخن گفتن) در جهت دستیابی به موفقیت و پیشبرد اهداف خود بهره ببرند و سطح و کیفیت بالاتری از تعاملات و ارتباطات را در زندگی تجربه کرده از تاثیرات مثبت آن برخوردار شوند. در مقاله فن بیان چیست؟ تعریفی از فن بیان ارائه داده و اهمیت و کاربرد آن را در خانواده و اجتماع بیان کردیم.
یکی از بزرگترین و با ارزشترین نعمت های پروردگار مهربان بی شک نعمت سخن گفتن است. این نعمت الهی که مایه اصلی تکامل بشریت به شمار می رود در زندگی ما نقش غیرقابل انکاری دارد. قدرت بیان و سخن گفتن هدیه ای است به انسان از سوی پروردگار و در اهمیت آن این جمله بس که: خداوند حكيم در سوره الرحمن بعد از مسئله آفرينش انسان، از نعمت بيان سخن گفته است و می فرماید:
” خَلَقَ الإنْسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ انسان را خلق کرد به او تعلیم نطق و بیان فرمود”
اگر نقش “بیان” در تکامل و پیشرفت زندگی ما انسانها و پیدایش و ترقی تمدنها را در نظر بگیریم به یقین می توان گفت، اگر این نعمت بزرگ نبود انسانها هرگز نمی توانستند تجربه علم و دانش خود را از نسلی به نسلی دیگر منتقل کنند و باعث پیشرفت علم ودانش تمدن و دین و اخلاق گردند.
ارزش هر نعمت به نحوه استفاده از آن نعمت بستگی دارد. قدرت بیان و سخن گفتن همانقدر که می تواند مایه موفقیت، شادی و کمال آدمی باشد به همان اندازه هم می تواند او را به تباهی، سقوط، غم و اندوه مبتلا کند اگر اصول و قواعد بکارگیری این نعمت با ارزش را ندانیم علاوه بر اینکه شکر این نعمت را بجای نیاورده ایم بلکه این موهبت با ارزش را تباه و زایل کرده ایم.
همانطور که وجود آب برای کشاورزی و رشد محصولات ضروری است، اگر کشاورز نداند چقدر و چطور و از روی چه اصولی آبیاری را انجام دهد باعث نابودی محصولش می شود. در استفاده از بیان و کلام هم همینگونه بوده و اگر ندانیم چطور و چگونه از این نعمت بزرگ استفاده کنیم و قواعد بکارگیری آن را ندانیم و اینکه با هر شخص و در هر مکان چطور باید صحبت کنیم و چگونه بیانی داشته باشیم علاوه براینکه ناشکری کرده ایم، این سرمایه گرانبهای خود را هدر داده ایم.
چرا برخی از صحبت کردن امتناع می کنند؟
حرف زدن و سخن گفتن می تواند دو خطر بزرگ داشته باشد اول خطر آن مربوط به این میشود که خیلی از افراد سکوت را به حرف زدن ترجیح می دهند و از صحبت در جمع کناره گیری می کنند به دلیل اینکه می ترسند شنیده نشوند. یعنی فکر می کنند حرفشان از اهمیت برخوردار نبوده و در صورت صحبت کردن نادیده گرفته می شوند. که از دلایل آن می توان در مرحله اول کمبود عزت نفس و بعد اعتماد به نفس اشاره کرد که عدم مواجهه درست با این مشکل ممکن است تبعات منفی زیادی براي فرد داشته باشد.
خطر دوم مربوط به این معضل می شود که ما حرف می زنیم و صحبت می کنیم ولی متاسفانه شکاف بزرگی میان آنچه که می گوییم و آن چه که دیگران از حرفهای ما برداشت می کنند، وجود دارد. یعنی قادر نیستیم منظورمان را به درستی به مخاطب انتقال دهیم. که بیشتر مربوط به ضعف فن بیان و نادیده گرفتن اصول و قواعد سخن گفتن است.
هر دو خطر جدی بوده و باید به دنبال راه حل مناسب آن باشیم.
چگونه فن بیان خوبی داشته باشیم؟
همه ما خواهان این هستیم که با تسلط بر بیان و کلام خود بر دیگران تاثیر گذاشته و آنها را با عقاید و نظرات خود همراه کرده و به اهدافمان برسیم. ارزش خوب حرف زدن و نقش آن در برقراری ارتباط موثر هم بر کسی پوشیده نیست. ولی لازمه این مهم این است که ابتدا بر خودمان تسلط داشته باشیم و کلام خود را مدیریت کنیم حرفها و کلمات را در اختیار عقل و فهم خود گرفته و اجازه ندهیم زبانمان بی اختیار عقل حرکتی کند و بر آن پیشی بگیرد. لازمه مدیریت بر بیان این است که قبل از هر کلمه که قصد گفتن آن را داریم ابتدا فکر کنیم ببینیم چه می خواهیم بگوییم و چطور باید بگوییم.
کلمه ای که بکار می بریم مرهمی است که باعث التیام زخم دلی می شود یا مثل خنجری است که دلی را می شکافد. کلاممان نوید صلح و آرامش است یا سرآغاز فتنه ای بزرگ. داستان های زیادی از زندگی افراد موفق وجود دارد که بیانگر این است که چطور قدرت یک جمله یا یک کلمه توانسته مسیر زندگی آنان را تغییر داده و سبب موفقیتشان شود. شما هم اگر کمی تامل کنید حتما کلام و بیانی را بخاطر می آورید که تحت تاثیرش قرار گرفته و تغییری مثبتی را برایتان به ارمغان آورده است.
اصول آموزش فن بیان
لازمه فراگیری هر مهارتی این است که علاوه بر دانش تئوری و آگاهی از قواعد آن، با بکارگیری درست روشها و اصول آن و مهمتر از همه تمرین، به آن فن یا مهارت تسلط یابیم. همانطور که خواندن صدها کتاب آشپزی و مطالعه دستور غذاهای خوشمزه باعث نمی شود فرد آشپز ماهری شود، مطالعه اصول و روشهای سخنوری و آگاهی از تکنیک های فن بیان و یا سخنرانی به تنهایی و بدون بکارگیری آنان در عمل هم نمیتوان انتظار داشت که فن بیان خوبی داشته باشیم و از این طریق بتوانیم ارتباط موثری برقرار کنیم.
خوب حرف زدن و حرف خوب زدن یعنی تسلط بر کلام و بیان هم فقط با خواندن کتاب و مقاله اتفاق نمی افتد و نیاز به یادگیری و آموزش تئوری و عملی دارد. بسياري از مواقع اطلاعات ما راجع به یک بازیگر یا خواننده بیشتر است تا روشهای گفتگو یا تعامل پویا. خیلی مواقع هم ما اطلاعات خوبی داریم؛ به کلاسهای فنون مذاکره و ارتباط موثر و زبان بدن می رویم و دانش خود را افزایش می دهیم ولی متاسفانه نمی توانیم با خانواده یا فرزندان خود خوب صحبت کرده و ارتباط موثری برقرار کنیم.
آموزش فن بیان پیش نیاز یک ارتباط موثر
سر کلاس اساتید بزرگ فن بیان و سخنوری شرکت می کنیم و اطلاعات خوبی کسب می کنیم ولی آگاهی لازم اتفاق نمی افتد و نمی توانیم با بیان مناسب و موثر با نزدیکانمان ارتباط برقرار کنیم. با اینکه در عصر ارتباطات بسر می بریم ولی کودکان و کودکان گذشته (که حالا بزرگسال هستند) روز به روز احساس تنهایی بیشتری می کنند و با اینکه دسترسی به انواع شبکه های ارتباطی و اجتماعی ارتباط را سریع و آسان کرده و ما را قادر ساخته که پیام و سخن خود را به دورترین نقاط انتقال دهیم و ارتباط برقرار کنیم ولی چرا کمتر و کمتر حرف همدیگر را متوجه می شویم؟
مطالعه مقاله مهارت های ارتباطی چیست؟ را به شما پیشنهاد می کنیم.
درواقع ميتوان گفت ريشه بسياري از سوءتفاهمات، اختلافات، رنجشها و همچنين منشأ بسياري مشاجرات، اختلافات و بگو مگوهای خانوادگي، عدم وجود فهم متقابل در صحبتها است، چراكه يكي از طرفين گفتگو يا بدتر از همه دو طرف گفتگو حرف يكديگر را نميفهمند، با هم درست صحبت نمی کنند و یا بیان نامناسبشان موجب می شود برداشت درستي از پيامهاي ارسال شده نداشته باشند.
برای آموزش فن بیان از خودمان شروع کنیم
اینها را بیان کردم که بگویم اولین قدم برای حل این مشکل این است که آن را بپذیریم و دانش و اطلاعاتمان را از نو در جهتی درست سازماندهی کنیم. باید به دنبال روشهای عینی و کاربردی باشیم تا آموخته هایمان را بکار ببندیم و لازمه این امر این است که از خود شروع کنیم.
هر کدام از ما در هر کجا و هر حرفه ای که هستیم به خودمان رجوع کنیم و ابتدا بياموزيم مهارت های ارتباطی چيست؟، فن بیان چيست؟ و درست صحبت کردن را بیاموزیم تا قادر باشم رابطه ای پویا با دیگران برقرار کنیم. در هر نقش و موقعیت اجتماعی که قرار داریم ابتدا در مدرسه زندگی شاگردی کنیم و اصول برقراری ارتباط موثر که شاید ابتدایی ترین و مهمترین آن درست صحبت کردن و دارا بودن فن بیان مناسب است را بیاموزیم و بکار ببندیم و در زندگی روزمره خود تجربه کنیم.
همه ما خواهان این هستیم که به بهترین شکل و ارتباط برقرار کنیم و دارای نفوذ کلام و قدرت بیان باشم پس لازمه آن این است که راههای تاثیرگذاری کلام و بیان را بیاموزیم و بکار ببندیم و با آموزش فن بیان از آثار و برکات آن بهره مند شویم. کلام و بیانی که امام سجاد در وصف آثارش می فرماید:
سخن زيبا مال و ثروت را زياد مي كند، روزي را افزايش مي دهد، مرگ را به تاخير مي اندازد، آدمي را محبوب مي سازد و او را وارد بهشت مي سازد.
در مجموعه مقالات آینده که با عنوان آموزش فن بیان منتشر خواهد شد بصورت جداگانه و تخصصی به تکنیک های فن بیان مناسب می پردازیم. ضمنا خوشحال خواهیم شد که از کانال یوتیوب ما بازدید بفرمایید.
